Αυτοκτονικότητα

Σε παγκόσμιο επίπεδο οι αυτοκτονίες αποτελούν 5ηαιτία θανάτου σε νεαρούς ανθρώπους (10-24 ετών), ενώ σε πολλές χώρες της Ευρώπης και της Β. Αμερικής κατατάσσονται ως 2η ή 3η αιτία θανάτου, και στην Κίνα και την Ινδία ως 1η αιτία θανάτου στην ηλικιακή αυτή υποομάδα.Οι αυτοκτονίες αποτελούν την τρίτη αιτία θανάτου στις ΗΠΑ στην ηλικιακή ομάδα των 15-24 ετών. Περίπου 2 εκατομμύρια έφηβοι κάθε χρόνο επιχειρούν απόπειρα αυτοκτονίας στις ΗΠΑ, ενώ 19% αναφέρουν αυτοκτονικό ιδεασμό εντός του προηγούμενου έτους(1 στα 4 κορίτσια, 1 στα 7 αγόρια).

Αναδρομικές μελέτες σε εφήβους έδειξαν ότι >90% των αυτοχείρων έπασχαν από κάποια ψυχική διαταραχή την στιγμή του θανάτου, περίπου το 1/3 είχαν κάνει κι άλλες απόπειρες αυτοκτονίας στο παρελθόν, ενώ οι μισοί έφηβοι έπασχαν επί 2 τουλάχιστον έτη από ψυχιατρικές παθήσεις, όπως καταθλιπτική διαταραχή, χρήση ουσιών, και διαταραχές διασπαστικής συμπεριφοράς [Εναντιωματική Προκλητική Διαταραχή (ODD) και Διαταραχή Διαγωγής (CD)]

Έφηβοι με ψύχωση ή οριακή διαταραχή προσωπικότητας αποτελούν επίσης ομάδα «υψηλού κινδύνου» για αυτοκτονικότητα, ενώ άλλοι παράγοντες κινδύνου φαίνεται ότι είναι η χρήση ουσιών, το οικογενειακό ιστορικό ψυχιατρικών παθήσεων, το ιστορικό φυσικής ή σεξουαλικής κακοποίησης του εφήβου, καθώς και η ομοφυλοφιλία.

Από τους σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου φαίνεται ότι είναι το ψυχιατρικό ιστορικό της παιδικής ηλικίας. Μελέτη ακολουθίας (cohort study) στην Φινλανδία, έδειξε ότι η ψυχοπαθολογία στην ηλικία των 8 ετών ήταν ισχυρός προγνωστικός δείκτης για επιτυχή απόπειρα αυτοκτονίας μέχρι την ηλικία των 24 ετών στα αγόρια, αν και δεν βρέθηκε το ίδιο για τα κορίτσια

Αν και οι παράγοντες κινδύνου για αυτοκτονικότητα δεν διαφέρουν ανάλογα με το φύλο, συναντώνται με διαφορετική συχνότητα σε κορίτσια και αγόρια. Στα κορίτσια ο κυριότερος παράγοντας είναι η μείζονα κατάθλιψη, η οποία αυξάνει κατά 12 φορές τον κίνδυνο για αυτοκτονικότηταΕπιπλέον, το ιστορικό σωματικής ή σεξουαλικής κακοποίησης αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο αυτοκτονίας, ανεξάρτητα από την συνύπαρξη και άλλων παραγόντων κινδύνου. Από την άλλη, στα αγόρια το ιστορικό προηγούμενης απόπειρας αυτοκτονίας αυξάνει τον κίνδυνο για αυτοκτονικότητα κατά 30 φορές. Είναι, ακόμη, γνωστό ότι τα κορίτσια αποπειρώνται να αυτοκτονήσουν πιο συχνά από τα αγόρια, όμως η προσπάθεια είναι επιτυχής στα αγόρια σε μεγαλύτερο βαθμό από τα κορίτσια.

Άλλοι παράγοντες κινδύνου φαίνεται ότι είναι η έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ γονέων και εφήβων, η αλλαγή κατοικίας, η μειωμένη γονεϊκή επιτήρηση στο σπίτι, το θετικό οικογενειακό ιστορικό ψυχιατρικών διαταραχών, αυτοκτονικότητας και χρήσης ουσιών, χωρίς όμως να έχει διευκρινιστεί εάν η αυξημένη αυτοκτονικότητα του εφήβου σε αυτήν την περίπτωση οφείλεται σε γενετικούς ή περιβαλλοντικούς λόγους, ή και στα δύο.

Σε κάθε περίπτωση απόπειρας αυτοκτονίας εφήβου το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό θα πρέπει να είναι κατάλληλα εκπαιδευμένο στην προσέγγιση του ασθενούς, στην λεπτομερή λήψη ιστορικού (βλ. πίνακα 26.1) και στην φυσική εξέταση. (βλ. πίνακα 26.2) Συνήθως, δεν απαιτείται διενέργεια ειδικών εργαστηριακών εξετάσεων, παρά μόνο σε περίπτωση υποψία λήψης χαπιών ακεταμινοφένης ή ασπιρίνης κλπ. Τοξικολογική εξέταση ούρων σε περίπτωση υποψία χρήσης ουσιών και τεστ κυήσεως (κορίτσια) να γίνονται αναλόγως με τους παράγοντες κινδύνου που συγκεντρώνει ο έφηβος.

Άρτεμις Κ. Τσίτσικα

Έγγραφα

autoktonikotita.docx