Διατροφικές διαταραχές στην εφηβεία

Καλησπέρα αγαπητό κοινό, ονομάζομαι Δάφνη και, ως έφηβη, θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας τις σκέψεις μου πάνω στο θέμα : Διατροφικές διαταραχές στην εφηβική ηλικία, το οποίο με απασχολεί και προβληματίζει ιδιαίτερα τον τελευταίο καιρό.

Ζούμε σε μια εποχή όπου η εξωτερική εμφάνισή φαίνεται να έχει κυρίαρχο ρόλο στηζωή μας. Παράλληλα με αυτό υπάρχει μια έντονη εμμονή με το φαγητό και την δίαιτα. Βομβαρδιζόμαστε συνεχώς με χιλιάδες εικόνες και συμβουλές στο πώς να έχουμε μια ‘τέλεια γραμμή’. Συνεπώς,η υπερβολική θέληση και προσπάθεια να αποκτήσουμε τις ιδανικές αναλογίες, συνήθως, οδηγεί σε διατροφικές διαταραχές που αποτελούν ένα αδιαμφισβήτητα φλέγον ζήτημα στις μέρες μας.

ΠΟΙΟΣ ΕΜΦΑΝΙΖΕΙ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ;

Οποιοσδήποτε μπορεί να αναπτύξει μια ψυχογενή διατροφική διαταραχή , άσχετα από την ηλικία, το φύλο ή το εκπαιδευτικό του επίπεδο. Ωστόσο, νεαρά κορίτσια είναι περισσότερο ευπαθή, ιδιαίτερα μεταξύ των ηλικιών 15-25 ετών. Πανεπιστημιακές έρευνες φανερώνουν πως τα γονίδια ενός ατόμου ίσως προδιαθέτουν το άτομο να αναπτύξει μια τέτοια διαταραχή που όταν ερεθιστούν από περιβαλλοντικούς παράγοντεςόπως η επίδραση από την στάση άλλων μελών της οικογενείας του προς το φαγητό, ευνοείται η ανάπτυξή τους. Επίσης σε καταστάσεις όπου υπάρχουν υψηλές ακαδημαϊκές προσδοκίες ή κοινωνικές πιέσεις όπως οι εικόνες μοντέλων, ηθοποιών που προβάλλονται από τα media, το άτομο μπορεί να εστιάσει σε θέματα γύρω από το φαγητό ως τρόπο διαχείρισης αγχωδών καταστάσεων. Τραυματικά γεγονότα μπορεί να προκαλέσουν νευρική βουλιμία ή ανορεξία όπως- διαδικασία πένθους, κακομεταχείριση ή δυσκολίες μέσα στην οικογένεια.

Επομένως, αν θέλαμε να δώσουμε ορισμό για το τι είναι οι διατροφικές διαταραχές, επιγραμματικά θα λέγαμε ότι είναι η διαταραγμένη πρόσληψη τροφής, η οποία είναι αποτέλεσμα της διαταραγμένης ψυχικής κατάστασης του ατόμου που την εμφανίζει.

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΕΙΔΗ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ;

H Βουλιμία

Η βουλιμία χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια υπερφαγίας, τα οποία αντισταθμίζονται είτε με μεθόδους εκκαθάρισης (π.χ. χρήση διουρητικών, καθαρτικών, υπεργυμναστική, πρόκληση εμετού), είτε με ακραίο περιορισμό τροφής ( περιοριστικού τύπου).

Το χαρακτηριστικό των βουλιμικών ατόμων είναι ότι το BMI τους είναι μέσα στα φυσιολογικά επίπεδα και το βάρος τους υπερβαίνει ελάχιστο του ιδανικού, επομένως δεν αναγνωρίζεται άμεσα η διαταραχή και ο ασθενής φαίνεται να μη πάσχει απ’ αυτήν.

Η συμπεριφορά χαρακτηρίζεται από:

• Υπερφαγία, εμετό και περιόδους υποσιτισμού
• Υπερβολική χρήση καθαρτικών, διουρητικών/υπερβολική άσκηση
• Μυστικότητα και δισταγμός να βρεθεί σε κοινωνικές συναθροίσεις

Στο σώμα παρατηρούνται :

• Συχνές αλλαγές βάρους
• Πονόλαιμος και τερηδόνα
• Κακή κατάσταση του δέρματος
• Ακανόνιστη περίοδος
• Λήθαργος και κούραση

Στηνψυχολογίαπαρατηρείται :

• Εμμονή με το φαγητό
• Μη ελεγχόμενα επεισόδια υπερφαγίας
• Διαταραγμένη αντίληψη όσον αφορά το σωματικό βάρος και σχήμα του ατόμου
• Συναισθηματική συμπεριφορά και κυκλοθυμία
• Ανησυχία και κατάθλιψη, χαμηλή αυτό-εκτίμηση, ενοχές καιντροπή
• Απομόνωση- αισθανόμενο το άτομο απομονωμένο, αβοήθητο

Ανορεξία

Η ψυχογενής ανορεξία χαρακτηρίζεται απόένα έντονο φόβο ότι το άτομο θα γίνει

παχύσαρκο και το άτομο επιδιώκει ασταμάτητα να είναι αδύνατο. Στα συμπτώματα της διαταραχής αυτής περιλαμβάνονται τα ακόλουθα:

• ακραία απώλεια βάρους
• έντονος φόβος ότι το άτομο θα παχύνει και θα χάσει τον έλεγχό του.
• διαταραχή στην αντίληψη της σωματικής εικόνας του ατόμου, δηλαδήτο άτομο μπορεί να θεωρεί τον εαυτό του παχύ και να υπερεκτιμά τις σωματικές του διαστάσεις όσο περισσότερο αδυνατίζει.
• Μία τελετουργική στάση προς το φαγητό, όπως κόβοντας το φαγητό σεπολύ μικρά κομμάτια
• αμηνόρροια
• μυστικότητα
• τάση να ασκείται με έμμονο τρόπο
• άρνηση για την ύπαρξη του προβλήματος
• αλλαγές στην προσωπικότητα του ατόμου και μεταπτώσεις στην διάθεση

Συχνά η ψυχογενής ανορεξία αρχίζει με μία απώλεια βάρους που ήταν αποτέλεσμα είτε κάποιας δίαιτας είτε κάποιας ασθένειας. Τα θετικά σχόλια των γύρω του φαίνεται να ενθαρρύνουν το άτομο στο να πιστέψει ότι αν είναι καλό να είναι κανείς αδύνατος, το να είναι ακόμα πιο αδύνατος θα είναι ακόμα καλύτερο.

Γενικώς, πιθανό είναι να υπάρξουν μεικτές διαταραχές όπως η περίπτωση της «Βουλιμο - Ανορέξιας» ή άλλες διαταραχές όπως η Υπερφαγία/Παχυσαρκία.

Θεώρησα αναγκαίο να αναλύσω εις βάθος τα παραπάνω καθώς σκοπός μου είναι να τονίσω τη φοβερή πίεση της οικογένεια, του σχολείου και συνολικά της κοινωνίας όπου έχει ως αποτέλεσμα τη διάλυση της ψυχολογίας ενός εφήβου.

Η οικογένεια ιδανικά οφείλει να είναι ένα στήριγμα και πρότυπο για κάθε παιδί, όμως συχνά η ίδια η οικογένεια στέκεται εμπόδιο στην ομαλή και υγιή ανάπτυξη των εφήβων συμβάλλοντας, έμμεσα, στην εμφάνιση διατροφικών διαταραχών όταν υπάρχουν :

• Δυσκολίες επικοινωνίας στην οικογένεια .
• Απαγόρευση ή μη διευκόλυνση εξωτερίκευσης αισθημάτων και συγκινήσεων.
• Υπερβολική άσκηση ελέγχου και μείωση της αυτονομίας του παιδιού.
• Μειωμένη ψυχο-συναισθηματική στήριξη.
• Πειράγματα και γελοιοποίηση στην παιδική και την εφηβική ηλικία σχετικά με το βάρος και την εξωτερική εμφάνιση.
• Υπερβολική έμφαση στην ιδιαίτερη επίδοση ή την επιτυχία.
• Εμπειρίες σωματικής, συναισθηματικής και σεξουαλικής κακοποίησης.
• Ανησυχία και άκομψες κριτικές του οικογενειακού περιβάλλοντος σχετικά με το φαγητό και το βάρος.
• Υπερβολικές προσδοκίες των άλλων για γρήγορο αδυνάτισμα.

Έναν ακόμα πιο συνηθισμένο παράγοντα που συμβάλλει στην εμφάνιση διατροφικών διαταραχών είναι η κοινωνία καθώς :

• Οι νέοι τείνουν να έχουν ως πρότυπα μοντέλα ή ηθοποιούς προσπαθώντας να τους μοιάσουν.
• Αντίληψη της ομορφιάς σύμφωνα με στερεότυπα για το πιο ακριβώς είναι το όμορφο σώμα του άντρα και της γυναίκας.
• Κοινωνικοί και πολιτιστικοί παράγοντες που αποδίδουν θαυμασμό στο αδύνατο και τέλειο σώμα
• Πολιτιστικά στερεότυπα που εξισώνουν την ποιότητα της εξωτερικής εμφάνισης με την αξία της προσωπικότητας.
• Παρενόχληση και λεκτική βία σε σχέση με την εμφάνιση στο σχολείο.

ΠΩΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΜΕ ΤΙΣ ΔΙΑΤΡΦΟΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΧΕΣ;

Όταν γίνει η διάγνωση της διατροφικής διαταραχής, μπορεί να χρειασθεί η συμμετοχή διαφόρων ιατρικών ειδικοτήτων και επαγγελματιών υγείας, καθ’ ότι οι

διαταραχές αυτές επηρεάζουν τα άτομα τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά.

Οι ειδικότητες αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν ψυχίατρους, ψυχολόγους,

παθολόγους, διαιτολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς, εργασιοθεραπευτές και

νοσοκόμους. Η θεραπευτική αγωγή μπορεί να περιλαμβάνει:

•Διατροφική επιμόρφωση ώστε το άτομο να επανεκπαιδευθεί στο να αποκτήσει υγιείς διατροφικές συνήθειες.

•Ψυχολογικές θεραπείες που θα βοηθήσουν το άτομο να αλλάξει τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές που σχετίζονται με το διαταραγμένο τρόπο διατροφής.

•Μπορεί να γίνει χρήση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων για τη μείωση των αισθημάτων της κατάθλιψης και του άγχους.

•Οι διαπροσωπικές θεραπείες βοηθούν τα άτομα να κατανοήσουν την επίδραση των διαπροσωπικών σχέσεων στα συναισθήματά τους και στη διατροφική τους συμπεριφορά.

ΠΩΣ ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΟΥΜΕ ΤΙΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ;

Ωστόσο, αντί να ασκούμε κατηγορίες και να ερευνούμε αίτια, παράγοντεςκαι λύσεις, σημαντικό θα ήταν οι έφηβοι από μικρή ηλικία να υιοθετήσουν μια υγιεινή ζωή, συνδυάζοντας τη μεσογειακή διατροφή με συστηματική γυμναστική.

Ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο κατά την περίοδο της εφηβείας, θα πρέπει να παρέχει τις απαραίτητες θερμίδες καθώς και θρεπτικά συστατικά. Ο σύγχρονος έφηβος, λόγω του υπερβολικά φορτωμένου προγράμματός του με το σχολείο, τα φροντιστήρια και άλλες δραστηριότητες, συχνά δεν καταναλώνει τα τρία γεύματα ημερησίως και τα δύο ενδιάμεσα ελαφριά γεύματα. Ιδανικά, ο έφηβος πρέπει καθημερινά να πίνει άφθονο νερό και να επιλέγει κυρίωςλαχανικά, φρούτα, δημητριακά και γαλακτοκομικά. Ακόμα, 3-4 φορές την εβδομάδα οφείλει να καταναλώνει όσπρια, πουλερικά και ψάρια. Ενώ μια με δύο φορές το μήνα μπορεί να καταναλώνει κόκκινο κρέας και γλυκά. Τέλος, συστήνεται η άσκηση μέτριας έντασης 3 φορές την εβδομάδα.

Η προσωπική μου άποψη συμφωνεί με την υγιεινή μεσογειακή διατροφή παρόλα αυτά θεωρώ σωστό κάποιες φορές να ’κλέβουμε’ τρώγοντας γλυκά ή junkfood αρκεί να ενεργούμε με μέτρο και ισορροπία. Όσο για τις διατροφικές διαταραχές, θεωρώ πως είναι ανησυχητικός ο ρυθμός εμφάνισης τους, επομένως οι έφηβοι θα πρέπει να ενημερώνονται συχνότερα για μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης. Είμαι στη διάθεση σας για οτιδήποτε επιθυμείτε να ρωτήσετε.

Ευχαριστώ πολύ για το χρόνο σας !

Καχρίλα-Σκουτέλη Δάφνη,14 ετών