Νεες οδηγίες διακοπής του καπνίσματος

Παναγιώτης Μπεχράκης, MD, PhD (McGill), FCCP Πνευμονολόγος- Εντατικολόγος Ερευνητής Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών Ακαδημίας Αθηνών Διευθυντής Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος

Το κάπνισμα είναι η μεγαλύτερη επιδημία όλων των εποχών.

Την ώρα που η χώρα μας βρίσκεται ακόμη πίσω στην προστασία από το παθητικό κάπνισμα, στην Ευρώπη πρωτοπορούμε σε επιστημονικές δραστηριότητες για τη διακοπή του καπνίσματος. Η ιατρική του 21ου αιώνα έχει αρχίσει να συμπληρώνει, το μέχρι σήμερα νοσοκομειο-κεντρικό μοντέλο, με την αύξηση των δραστηριοτήτων της στον τομέα της πρόληψης. Αντί να τρέχει, δηλαδή, πίσω από το νόσημα, ακολουθεί πλέον την Ιπποκρατική αρχή: «Κάλλιον του θεραπεύειν, το προλαµβάνειν». Ετσι, στη λογική ότι «ένα κλειδί δεν μπορεί να ανοίξει όλες τις πόρτες»δημιουργήθηκε το TOB-G, για να βοηθήσει ακριβώς αυτές τις κατηγορίες των ανθρώπων, που χρειάζονται στοχευμένη βοήθεια, η οποία μέχρι σήμερα δεν υπήρχε. Οι κατευθυντήριες οδηγίες του TOB-G, στις οποίες έχουν πρόσβαση οι ειδικοί της υγείας - μέσω έντυπης και ηλεκτρονικής έκδοσης και εντελώς δωρεάν - αναμένεται να προσφέρουν μια καινοτόμο και οικονομικά αποδοτική προσέγγιση στο πρόβλημα της διακοπής του καπνίσματος, το οποίο σήμερα θεωρείται μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας.Έγκυες γυναίκες, έφηβοι, ασθενείςμεδιαβήτητύπου 2 ήχρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) και καρδιαγγειακά νοσήματα, δεν θεωρουνται ότι ανήκουν σε ένα συνολο, αλλά,προσεγγίζονται ως πέντε ξεχωριστές και εξατομικευμένες ομάδες για την διακοπή του καπνίσματος. 

Η Ελλάδα πρωτοπορεί στην επιστημονική προσέγγιση της διακοπής του καπνίσματος

Το πρόγραμμα TOB-G, χρηματοδοτούμενο από την Ε.Ε., έχει ελληνική επιστημονική υπογραφή, ενώ για την υλοποίησή του συνεργάστηκαν 5 ευρωπαϊκοί φορείς με κύριο φορέα το ΚΕΕΛΠΝΟ. Οι υπόλοιποι φορείς είναι: EuropeanNetworkforSmokingandTobaccoPrevention (ENSP), TobaccoFreeResearchInstitute, CMTProoptiki, S.C.ANLETMEDS.R.L. Οι κατευθυντήριες οδηγίες κυκλοφόρησαν αρχικά σε έντυπη έκδοση, ενώ στη σημερινή ψηφιακή μορφή τους, ως πλατφόρμα e-learning, έχουν ελεύθερη και δωρεάν πρόσβαση όλοι οι ενδιαφερόμενοι εντός και εκτός των συνόρων της Ευρώπης. Το πρόγραμμα e-learning του TOB-G, αναμένεται να αποτελέσει βασικό επιστημονικό εργαλείο εκπαίδευσης για κάθε ειδικό, που επιθυμεί να αποκτήσει δεξιότητες, ώστε να βοηθήσει ειδικές ομάδες καπνιστών να εγκαταλείψουν το κάπνισμα.

Τα αποτελέσματα της πιλοτικής εφαρμογής του προγράμματος TOB-G 

Οι επιστήμονες της υγείας εφάρμοσαν τις κατευθυντήριες οδηγίες του TOB-G – για τις οποίες είχαν λάβει προηγούμενη εκπαίδευση – προσεγγίζοντας περίπου 300 καπνιστές, που ανήκαν στις συγκεκριμένες υπό μελέτη ειδικές ομάδες. Οι παρεμβάσεις έγιναν, από τον Οκτώβριο του 2016 μέχρι τον Οκτώβριο του 2017, μέσω γνωσιακής συμπεριφορικής και φαρμακολογικής (όπου υπήρχε ένδειξη) προσέγγισης, ή με τον συνδυασμό και των δύο κατά την κρίση του εκπαιδευμένου επιστήμονα της υγείας.

'Οταν ολοκληρώθηκε η παρέμβαση (και μετά από αξιολόγηση τον 1ο και τον 6ο μήνα) αποδείχθηκε ότι τα ποσοστά επιτυχίας άγγιξαν το 40%, κάτι που σημαίνει ότι οι 4 στους 10 συμμετέχοντες, κατάφεραν να διακόψουν το κάπνισμα, αλλά και να παραμείνουν «μη καπνιστές», έως και 6 μήνες μετά.

Η πλατφόρμα e-learning του TOB-G

Η πρόσβαση στην πλατφόρμα είναι δωρεάν και η διαθεσιμότητά της είναι παγκόσμια. Με μία απλή εγγραφή, οι επιστήμονες, αλλά και ο κάθε ενδιαφερόμενος, μπορούν να έχουν άμεση πρόσβαση στις επιστημονικές πληροφορίες και οδηγίες, προκειμένου να αποκτήσουν δεξιότητες εκπαίδευσης. Πρόκειται για μια διαδικασία αυτομάθησης, η οποία παρακάμπτει την ανάγκη σεμιναρίου, ενώ υπάρχουν και ειδικά tests, με τα οποία ο ενδιαφερόμενος μπορεί να επαληθεύσει τις γνώσεις του.

Οι εξειδικευμένες οδηγίες διακοπής του καπνίσματος αναμένεται να επεκταθούν στο μέλλον και σε άλλες ομάδες εξαρτημένων ατόμων, που επιθυμούν και δεν μπορούν να διακόψουν το κάπνισμα.

Το TOB-G, το οποίο μπορεί να αποτελέσει επίσης και εργαλείο ενημέρωσης του ευρύτερου κοινού, έχει δημοσιευθεί και είναι διαθέσιμο στο διαδίκτυο εντελώς δωρεάν στον ιστότοποhttp://tob-g.eu/