Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής - Υπερκινητικότητας ΔΕΠΥ Νευροβιολογία και Φαρμακολογία

Μπάρλου Έφη Παιδοψυχίατρος Μονάδα Εφηβικής Υγείας Β Πανεπιστημιακή Παιδιατρική Κλινική Νοσοκομείο Παίδων «Π. & Α. Κυριακού»

Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής- Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ, όπως είναι γνωστή από τα ακρωνύμια ή ADHD διεθνώς) αποτελεί μια από τις συχνότερες διαταραχές που εμφανίζονται σε παιδιά σχολικής ηλικίας. Η ΔΕΠΥ επηρεάζει την ικανότητα του παιδιού να ρυθμίζει το επίπεδο της κινητικότητάς του (Υπερκινητικότητα), να ελέγχει τη συμπεριφορά του (Παρορμητικότητα), να οργανώνει και να συγκεντρώνεται σε συγκεκριμένες δραστηριότητες, χωρίς να διασπάται από άσχετα ερεθίσματα (Διάσπαση Προσοχής- Ελλειμματική Προσοχή- Απροσεξία). Η βασική αυτή τριάδα συμπτωμάτων παρουσιάζεται με αταίριαστη, για την ηλικία του παιδιού, ένταση. Τα συμπτώματα παρεμβαίνουν στην καθημερινή λειτουργικότητα, επηρεάζοντας τη σχολική του επίδοση, τη συμβίωση με τους γονείς και τα αδέλφια και τη σχέση του με τους συνομηλίκους του.

Η ΔΕΠΥ είναι η συχνότερη διαταραχή της σχολικής ηλικίας, με συχνότητα που κυμαίνεται από 3-7% των παιδιών αυτής της ηλικίας παγκοσμίως. Στην Ελλάδα το ποσοστό υπολογίζεται περίπου στο 5-7%. Το 50% των παιδιών που προσέρχονται για αξιολόγηση σε μονάδες ψυχικής υγείας τελικά διαγιγνώσκονται με ΔΕΠΥ. Είναι συχνότερη στα αγόρια, στα οποία παρουσιάζεται με σχεδόν διπλάσια ή και τριπλάσια συχνότητα σε σχέση με τα κορίτσια.

Η αιτιολογία της ΔΕΠΥ δεν είναι σαφώς καθορισμένη. Το πλήθος των ερευνητικών μελετών τις τελευταίες δεκαετίες συγκλίνουν στο ότι πρόκειται για μια νευροβιολογική διαταραχή που σχετίζεται με ιδιαιτερότητες στην ανάπτυξη του εγκεφάλου. Περιοχές του εγκεφάλου που φαίνεται να εμπλέκονται στη ΔΕΠΥ είναι τα βασικά γάγγλια, ο προμετωπιαίος φλοιός, η ραφή του προμήκους, το ραβδωτό σώμα όπου οι δυσλειτουργίες στη νευροδιαβίβαση κυρίως μέσω της ντοπαμίνης και της νορεπινεφρίνης παίζουν κεντρικό ρόλο.

Η άμεση και αξιοσημείωτη απάντηση των ασθενών στη χορήγηση διεγερτικών του κεντρικού νευρικού συστήματος (ΚΝΣ) (όπως αμφεταμίνες, μεθυλφαινιδάτη), που αυξάνουν τα επίπεδα της ντοπαμίνης στις συνάψεις, υποδηλώνει ότι η βασική παθοφυσιολογική διαδικασία στην παθογένεια της ΔΕΠΥ περιλαμβάνει διαταραχή στην κατεχολαμινεργική, στη σεροτονινεργική και στη νικοτινική λειτουργία.