Εφαρμογή του προγράμματος Αγωγής Υγείας με την μέθοδο: «Εκπαίδευση από Συνομηλίκους» σε θέματα ασφαλούς χρήσης του διαδικτύου

Ευαγγελία Σιαφαρίκα, Μαρία Τσολιά, Άρτεμις Τσίτσικα

Μονάδα Εφηβικής Υγείας (Μ.Ε.Υ)

Β΄ Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών

Νοσοκομείο Παίδων «Π. & Α. Κυριακού»

Με στόχο την παιδαγωγική προσέγγιση των θεμάτων που αφορούν στην ασφαλή χρήση του διαδικτύου και των new media και έχοντας ως κεντρικό άξονα τις βασικές αρχές της Αγωγής Υγείας, επιλέχθηκε να εφαρμοστεί η μέθοδος Εκπαίδευση από Συνομηλίκους [Peer-to-Peer Education], προκειμένου τα παιδιά να αναπτύξουν δεξιότητες, ικανότητες, στάσεις και γνωστικές συμπεριφορές, οι οποίες, με τη σειρά τους, συντελούν αποφασιστικά στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, στοιχείο απαραίτητο για την προστασία τους από τις ελκυστικές παγίδες του διαδικτύου. Με τον όρο Εκπαίδευση από Συνομηλίκους, ο οποίος στηρίζεται στη γενικότερη θεώρηση της παροχής Στήριξης από τους Συνομηλίκους [Peer Support], περιγράφονται τόσο οι τυπικές όσο και οι άτυπες μορφές εκπαίδευσης, οι οποίες βασίζονται στην προσφορά γνωστικής υποστήριξης μέσα σε ένα περιβάλλον από άτομα όμοιας ηλικίας, που χαρακτηρίζεται από σχέσεις ισότητας και αμοιβαιότητας (Cowie & Sharp, 1996. Cole, 1999. Cox,1999).

Περιγραφή της Παρέμβασης – Κεντρικοί Άξονες Παρέμβασης

Η εκπαιδευτική παρέμβαση αναφέρεται στην ενημέρωση μαθητών της Ε΄ και Στ΄τάξης του Δημοτικού Σχολείου σχετικά με τη χρήση του διαδικτύου και των new media, από ομάδα Συνομηλίκων-Εκπαιδευτών (peer leaders) της Στ΄ τάξης, οι οποίοι έχουν επιμορφωθεί από ενήλικες.

Αρχικά έγινε η επιλογή των Συνομηλίκων-Εκπαιδευτών (peer leaders) βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων, μετά την συμπλήρωση ερωτηματολογίων που χρησιμεύουν στην επιλογή των peer leaders.

Η εκπαίδευση των μαθητών – μεντόρων άρχισε τον Ιανουάριο 2016 ολοκληρώθηκε τον Μάρτιο 2016 και διήρκησε συνολικά 24 διδακτικές ώρες.

Ακολουθεί η εφαρμογή του εκπαιδευτικού προγράμματος επιμόρφωσης και ενημέρωσης των μαθητών της Ε΄ και Στ΄ τάξης, η οποία πραγματοποιείται από την ομάδα των 12 επιμορφωμένων μαθητών που επιλέχτηκαν ως η ομάδα των Συνομηλίκων-Εκπαιδευτών (peer leaders).

Απώτερος στόχος της δράσης είναι η ομάδα των Συνομηλίκων-Εκπαιδευτών (peer leaders) να μεταφέρει τις γνώσεις και τις εμπειρίες, που ήδη έχουν αποκτήσει, τόσο από τη δική τους εκπαίδευση όσο και από αυτή καθεαυτή τη χρήση του διαδικτύου, σε μαθητές του σχολείου τους, αναφορικά με θέματα ασφαλούς χρήσης του διαδικτύου και συνεπειών κατάχρησής του, με υλικό που δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσής τους. Η εφαρμογή της εκπαίδευσης ολοκληρώθηκε τον Απρίλιο του 2016.

Αξιολόγηση της παρέμβασης με Ομάδα Ελέγχου – Ο.Ε. (140 παιδιά). Ποσοτική και Ποιοτική Αξιολόγηση (Focus Groups) και στις δύο ομάδες δυο μήνες μετά ( Συνολικά 305 παιδιά). 

Συμπεράσματα: : Τα αποτελέσματα της παρούσας έρευνας αναδεικνύουν την επιτυχία εφαρμογής προγραμμάτων πρόληψης και εκπαίδευσης σχετικά με τη χρήση της τεχνολογίας στα Δημοτικά σχολεία με τη μέθοδο της Εκπαίδευσης από Συνομηλίκους σε προγράμματα Αγωγής Υγείας. Έπειτα από την ολοκλήρωση του προγράμματος εφαρμογής της Εκπαίδευσης από Συνομηλίκους σε θέματα ασφαλούς χρήσης του Διαδικτύου και των new media, οι συμμετέχοντες έχουν αναπτύξει εκείνες τις κοινωνικές στάσεις και δεξιότητες που διαμορφώνουν τη σύγχρονη ψηφιακή κουλτούρα και την ταυτότητα του ηλεκτρονικού πολίτη (e-citizenship). Η διάσταση αυτή διατρέχει οριζόντια όλες τις θεματικές ενότητες που σχετίζονται με ζητήματα πληροφορικής ηθικής και δεοντολογίας, με κώδικες διαχείρισης και αξιοποίησης πληροφοριών από πηγές, με ζητήματα ηλεκτρονικής ασφάλειας και προστασίας προσωπικών δεδομένων.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

Clements, I., & Buczkiewicz, M. (1993). Approaches to Peer-Led Health Education: A Guide for Youth Workers. London: Health Education Authority.

Cole, T. (1999). Kids Helping Kids. Victoria, BC. Peer Resources.

Cowie, H. & Jennifer, D. (2007). Managing School Violence: a Whole School Approach to Good Practice. London: Paul Chapman.

Cowie, H. & Jennifer, D. (2008) New Perspectives on Bullying. Maidenhead: Open University Press.

Cowie, H. (1998). Perspective of teachers and pupils on the experience of peer support against bullying. Educational Research and Evaluation, 4, 108–125.

Cowie, H. (1999). Peers helping peers: Interventions, initiatives and insights. Journal of Adolescence, 22, 433-436.

Cowie, H. (2000). Bystanding or standing by: Gender issues in coping with bullying in English schools. Aggressive Behavior, 26, 85-97.

Cowie, H. (2011). Peer support as an intervention to counteract school bullying: Listen to the children. Children & Society, 25, 287-292.

Cowie, H., & Hutson, N. (2005). Peer support: A strategy to help bystanders challenge school bullying. Pastoral Care in Education, 23, 40-44.

Cowie, H., & Olafsson, R. (2000). The role of peer support in helping the victims of bullying in a school with high levels of aggression. School Psychology International, 21, 79-95.

Cowie, H., & Sharp, S. (Eds.) (1996). Peer counselling in schools. London: David Fulton Publishers.

Cowie, H., & Smith, P. K. (2010). Peer support as a means of improving school safety and reducing bullying and violence. In Handbook of youth prevention science (pp. 177-193).

Cowie, H., & Wallace, P. (2000). Peer support in action: From bystanding to standing by. London: Sage.

Cowie, H., Boardman, C., Dawkins, J., & Jennifer, D. (2004). Emotional Health and Well-being: a Practical Guide for Schools. London: Sage.

Cowie, H., Hutson, N., Oztug, O. & Myers, C. (2008). The impact of peer support schemes on pupils’ perceptions of bullying, aggression and safety at school. Emotional and Behavioural Difficulties, 13, 63–71.

Cowie, H., Naylor, P., Talamelli, L., Chauhan, P., & Smith, P. K. (2002). Knowledge, use of and attitudes towards peer support. Journal of Adolescence, 25, 453–467.

Cox, J. R. (1999). A Guide to Peer Counselling. New York: Rowman & Littlefield Publs. Inc.

Dalbudak, E., Evren, C., Aldemir, S., Coskun, K. S., Ugurlu, H., & Yildirim, F. G. (2013). Relationship of internet addiction severity with depression, anxiety, and alexithymia, temperament and character in university students. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 16, 272-278.

Dillard, J. P., & Shen, L. (2005). On the nature of reactance and its role in persuasive health communication. Communication Monographs, 72(2), 144-168.

Fallowfield, L. (1990). The quality of life: The missing measurement in health care. London: Souvenir Press.

Flaspohler, P. D., Elfstrom, J. L., Vanderzee, K. L., Sink, H. E., & Birchmeier, Z. (2009). Stand by me: The effects of peer and teacher support in mitigating the impact of bullying on quality of life. Psychology in the Schools, 46, 636-649.

Flewelling, R. L., Pashcall, M. J., & Ringwalt, C. L. (1993). SAGE baseline survey. Research Triangle Park, NC: Research Triangle Institute.

Frank, S. (2013, November). Hyper-texting and hyper-networking: Examining why too much texting and social networking is associated with teen risk behavior. In 141st APHA Annual Meeting and Exposition (November 2-November 6, 2013). APHA

Houlston, C., & Smith, P. K. (2009). The impact of a peer counseling scheme in an all girl secondary school. British Journal of Educational Psychology, 29, 325–344.

Hu, M. (2009). Will online chat help alleviate mood loneliness?. CyberPsychology & Behavior, 12, 219-223.

Hutson, N., & Cowie, H. (2007). Setting up an email peer support scheme. Pastoral Care in Education, 25, 12-16.